In normale jaren. de nationale feestdag St. Stephen’s Day in Ierland kan alles over de verkoop, maar het was van oudsher over het winterkoninkje.

Het wordt vaak gezegd dat Kerstmis in Ierland niet alleen op Kerstavond en Kerstmis duurt, maar dagen tot in januari met speciale vieringen en waarnemingen die het feestseizoen verlengen. Op St. Stephen’s Day, de dag na Kerstmis, wordt de winterkoningvogel toegejuicht.

Waarom? Het verhaal gaat dat er tijdens de straftijd eens een complot was tegen plaatselijke soldaten in een Iers dorp. Ze waren omsingeld en stonden op het punt in een hinderlaag te lopen toen een groep winterkoninkjes op hun trommels pikten en de soldaten wakker maakten. Het complot mislukte en de winterkoning werd bekend als “De vogel van de duivel.”

Op St. Stephens Day (26 december) wordt in Ierland een processie gehouden waarbij een paal met een hulststruik van huis tot huis wordt gedragen en gezinnen zich verkleden in oude kleren en met zwartgeblakerde gezichten. Vroeger werd een echte winterkoning gedood en bovenop de paal geplaatst.

Deze gewoonte is grotendeels verdwenen, maar de traditie om op St. Stephen’s Day is blijven bestaan en maakt nu een groot deel uit van Kerstmis.

Herinneringen aan St. Stephen’s Day in Ierland

St. Stephen’s Day in Ierland staat nu in het teken van de uitverkoop. Afbeelding: iStock.

Hier zijn de herinneringen van een vrouw aan het vieren van het winterkoninkje op St. Stephen’s Day als kind:

We waren nooit klaar voor ze. Ze kwamen altijd als een invasie van een buitenwereld.

Nadat de opwinding van Kerstavond en Kerstdag voorbij was, voelden we ons gewoonlijk ademloos en gedesoriënteerd, wat met laat opstaan en vroeg opstaan om niets te missen! Dus toen op St. Stephen’s Day bendes jongens en jonge mannen vroeg de tuin op stormden, was ons hele huis overrompeld. Onze ouders pasten zich snel aan en liepen rond, verrukt over het spektakel. Maar wij, kinderen, waren overrompeld, verlegen en zelfs een beetje bang.

Het kersttafereel in ons huis van warme vuren, heerlijke dingen om te eten, nieuwe truien en mutsen om te dragen en kousen vol verrassingen van Santy leek plotseling te worden opgeschrikt toen vreemden aan onze deur kwamen. Deze bezoekers waren, natuurlijk, de Wren Boys of, zoals uitgesproken op het platteland van Co. Limerick, de Ran Boys. Het waren altijd mannen. Meisjes maakten geen deel uit van die traditie.

Op St. Stephens Day (26 december) vindt in Ierland een processie plaats waarbij een paal met een hulststruik van huis tot huis wordt gedragen.

Hun luide en plotselinge verschijning schokte ons omdat wij aan een korte weg woonden die de twee delen van de parochie met elkaar verbond en er, afgezien van ons huis vol kinderen, slechts drie andere rustige huizen waren. Dus, alle ongewone bezoeken waren verrassend.

Nu in die begindagen van de jaren ’50 en ’60 was het volgen van het winterkoninkje heel gewoon, maar omdat het maar één keer per jaar gebeurde verwachtten we het nooit echt. En wat een drukte veroorzaakte het!

Op het erf kwamen ze met veel kabaal en rumoer. Ze hadden vaak muziek bij zich – misschien een blikken fluitje of een viool en soms reisden ze met een hondje dat was versierd met een papieren ruche. Maar de uitdossing van de jongens zelf! Ze droegen armoedige oude jasjes en jassen met stukjes klatergoud aan hun outfits. Vaak hadden ze een soort schmink of een “agaidh fidil” op en droegen ze kleine hulststruikjes versierd met lappen en gekleurd papier.

St. Stephen’s Day song

Ze zongen luidkeels hun lied van de dag:

The Wren, the Wren
The King of the Birds
On Stephen’s Day
He was caught in the furze.
Op met de ketel
En neer met de pan
Geef ons uw antwoord
En laat ons gaan.

Onze ouders brachten de groep naar binnen uit de kou en daar stonden ze dan in onze keuken. Nu konden we ons allemaal ontspannen terwijl de jongens de vragen beantwoordden die hen werden gesteld, en aangaven wie ze waren en waar ze vandaan kwamen, terwijl ze kerstcake aten met mokken thee. Misschien deden ze een paar vioolspelletjes voordat ze hoffelijk de paar munten aannamen die mijn vader hun in de handen drukte. En dan waren ze weg, het erf af en de poort uit, onze schuchtere kleine harten meenemend naar de grote wereld achter onze boerderijpoort.

Ik herinner me dat vele jaren, vooral later, mijn ouders zich afvroegen of het weer te slecht zou zijn voor de Wren Boys om naar ons toe te komen of dat het niet de moeite waard zou zijn gezien het feit dat we zo buiten de gebaande paden lagen. En dan de vreugde en de opluchting die ze ons gaven als ze wel belden. Toen we ouder werden, werden we niet langer afgeschrikt door hun luidruchtige en opzichtige verschijning. We waren in staat om ze te zien voor wat ze waren – performers op het brede podium van het land leven die zorgen voor plezier en kleur en zongen zichzelf in een eeuwenoude traditie.

Hoe breng je St. Stephen’s Day in Ierland?

* Kate Murphy, Tramore, Co Waterford. Dit verhaal is een uittreksel uit “The Little Book of Christmas Memories”, een gezamenlijke uitgave van de website voor 55-plussers GoldenIreland.ie en Liberties Press. Het bevat een vrolijke verzameling van meer dan zestig nostalgische kerstverhalen van bekende Ierse auteurs en verhalen uit eerdere schrijfwedstrijden voor korte verhalen van Golden Ireland. Alle royalty’s van deze bundel worden gedoneerd aan Aware, een liefdadigheidsinstelling die individuen en gezinnen ondersteunt die zijn getroffen door depressie.

* Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd in 2017.