Microben zijn misschien klein en moeilijk te zien, maar ze vertegenwoordigen een groot percentage van de biodiversiteit op aarde. Ze leven al 3,8 miljard jaar op aarde, tegen 200.000 jaar voor de mens, en het grootste deel van het bestaan van de aarde zijn ze de enige levensvorm geweest

In feite zou al het leven op aarde, inclusief bomen, vissen en mensen, zijn voortgekomen uit de eerste microben.

De term “microbe” omvat bacteriën, archaea, eencellige eukaryote organismen zoals amoeben, slijmvormen en parameciums, en zelfs virussen volgens sommige ruime definities. (Virussen zijn omstreden omdat zij als niet-levend worden beschouwd en zich niet zelf kunnen vermenigvuldigen, maar het vakgebied microbiologie omvat gewoonlijk de studie van virussen). De meeste microben zijn eencellig, wat betekent dat elk individu uit één cel bestaat.

Zij worden bijna overal op aarde gevonden, in de bodem, planten, geisers, oceaandiepten, ijskoude zeeën onder Antarctisch ijs en in ons lichaam. (Sommige microben, extremofielen genaamd, worden aangetroffen op plaatsen waar geen andere levende organismen kunnen overleven – in kokendhete hydrothermale bronnen in de oceaan en in gesteenten diep onder de grond.

Ze kunnen nuttig en/of schadelijk zijn voor andere levende wezens: bacteriën zoals Streptococcus en E. coli kunnen mensen infecteren en zelfs doden, en algenbloei kan giftig zijn voor vissen en het water van zuurstof beroven, maar andere bacteriën helpen ons ons voedsel te verteren en voedingsstoffen in de bodem aan te vullen, en sommige kunnen helpen bij het opruimen van olievlekken.

Wetenschappers ontdekken voortdurend nieuwe soorten, geslachten, families en ordes van microben, zonder dat het einde in zicht komt. Omdat ze al zo lang bestaan, evolueren microben op ingewikkeldere manieren dan meercellig leven – ze kunnen genen overdragen tussen soorten en van het ene individu op het andere, iets wat mensen zeker niet kunnen.

Inzicht in microben is van cruciaal belang om te begrijpen hoe ecosystemen functioneren, hoe ziekten kunnen worden bestreden en hoe infectieziekten, zoals de vogelgriep, ontstaan en zich verspreiden.