Internet Explorer behoort binnenkort tot het verleden. Vanaf vandaag stopt Microsoft met het ondersteunen van Internet Explorer-versies 7, 8, 9 en 10 op de meeste besturingssystemen, de grootste stap tot nu toe in het uitfaseren van een van de meest controversiële stukjes software ooit geschreven.

Microsoft distantieert zich van het merk Internet Explorer sinds maart, toen het de Microsoft Edge-browser lanceerde, maar het is nog niet helemaal dood. Edge draait alleen op Windows 10, dus Redmond zal een paar versies van Internet Explorer blijven ondersteunen op oudere besturingssystemen die het nog steeds ondersteunt. Maar het is nog steeds een groot verschil. Historisch gezien heeft Microsoft verschillende versies van Internet Explorer actueel gehouden op elke ondersteunde versie van Windows. Vanaf vandaag zal het alleen de laatste versie van IE ondersteunen die een besturingssysteem kan draaien. Er komen geen nieuwe beveiligingspatches voor de oudere versies, waardoor iedereen die niet upgradet kwetsbaar blijft voor nieuwe hacks of aanvallen.

Dat kan een enorm gedoe zijn voor organisaties die gebruikmaken van op maat gemaakte toepassingen die alleen correct werken op oudere browsers. Maar het kan ook een zegen zijn voor webontwikkelaars en -ontwerpers die nog manieren proberen te vinden om websites goed te laten werken op oudere browsers. Nieuwere webbrowsers hebben nog steeds hun eigenaardigheden, en sites kunnen er in de ene browser anders uitzien dan in de andere. Maar deze verschillen zijn klein vergeleken met de manier waarop Internet Explorer webpagina’s verprutste in de late jaren 1990 en vroege jaren 2000.

Door er met IE op aan te dringen zijn eigen weg te volgen in plaats van algemeen aanvaarde standaarden te volgen, dicteerde Microsoft jarenlang het webontwerp. Dat heeft er waarschijnlijk toe geleid dat veel aspirant-webontwikkelaars carrière hebben gemaakt zonder uit te hoeven zoeken waarom de marges tussen afbeeldingen er in de ene browser anders uitzagen dan in de andere. Het in omloop houden van te veel oude browsers heeft bijgedragen aan die puinhoop. Gelukkig is de tijd gekomen om verder te gaan.

The Bad Old Days

Omdat Internet Explorer zich niet hield aan de richtlijnen van het World Wide Web Consortium, de organisatie die standaarden voor webtechnologieën opstelt, gaf het vaak webpagina’s weer op een manier waardoor ze er heel anders uitzagen dan in andere browsers, zoals Netscape, Opera of, later, Firefox. Wanhopige ontwerpers bogen zich over manieren om sites in meerdere browsers te laten werken, maar voor een complexe lay-out waren soms talloze omwegen nodig. En Internet Explorer 6 was berucht om zijn beveiligingslekken, die Microsoft soms niet snel herstelde.

Maar als het zo slecht was, waarom werd het dan zo veel gebruikt? De meeste mensen geven de schuld aan Microsofts praktijk om Internet Explorer vanaf 1997 vooraf te installeren met Windows, wat heeft bijgedragen aan een langdurige antitrustzaak. Omdat veel gebruikers niet wisten dat er andere browsers bestonden en pc-verkopers bulklicentieovereenkomsten hadden die hen ervan weerhielden computers te verkopen waarop alternatieven waren voorgeïnstalleerd, heeft Microsoft in feite de concurrentie weggedrukt.

Maar dat is niet het hele verhaal. Microsoft bundelt Internet Explorer nog steeds met Windows, maar volgens de meeste metingen is het achterop geraakt bij Google Chrome als ’s werelds meest gebruikte browser. Dat komt deels doordat ontwerpers en ontwikkelaars gebruikers jarenlang hebben aangemoedigd om alternatieve browsers te downloaden. Maar in de late jaren negentig toonden talloze sites trots “best bekeken met Internet Explorer”-banners.

“Mensen herinneren zich dit niet, vooral webontwikkelaars, maar er was een tijd dat Microsoft de beste webbrowser ter wereld maakte,” vertelde JavaScript-expert en veelvuldig Internet Explorer-criticus Douglas Crockford in 2010 aan InfoQ. “IE 6 was veruit de beste en bleef nog vele jaren daarna de beste browser ter wereld, maar de andere browsermakers zijn hen allemaal voorgegaan.”

Dat is overdreven. Netscape 6 en Opera 5, die beide uitstekend waren, waren er eerder dan Internet Explorer 6. Maar het is waar dat Internet Explorer een paar jaar voor lag. Netscape gebruikers moesten drie jaar wachten tussen de release van Netscape Navigator 4 in 1997 en Netscape Navigator 6 in 2000 (het bedrijf sloeg Navigator 5 uiteindelijk over om de software volledig te herschrijven). Internet Explorer voldeed weliswaar niet aan de standaarden, maar voegde aan het eind van de jaren negentig snel nieuwe functies toe. Ontwikkelaars die gebruik wilden maken van geavanceerde ontwerp- en interactiviteitsfuncties hadden weinig keus dan Internet Explorer te gebruiken en hun gebruikers aan te moedigen dit ook te doen.

Maar tegen de tijd dat Mozilla, een organisatie die is opgericht door voormalige Netscape-werknemers, in 2004 de eerste versie van Firefox uitbracht, was het de beurt aan Internet Explorer om hopeloos verouderd te lijken.

Long Hard Road Out of Hell

Toen Internet Explorer 7 eindelijk in 2006 uitkwam, was het beter dan zijn voorganger, maar nog steeds niet standaard compliant, dus ontwerpers bleven door hoepels springen om pagina’s correct te laten renderen. Pas met de komst van Internet Explorer 8 in 2009 kwam Microsoft met een browser die voldeed aan de standaardtest Acid2, een veelgebruikte maatstaf voor de mate waarin browsers voldoen aan de standaarden van die tijd, en het bedrijf liep achter met het invoeren van andere standaarden, zoals de 3D grafische technologie WebGL. Tegen de tijd dat Microsoft de rest van de browsermarkt had ingehaald, was de schade aan de reputatie van Internet Explorer al aangericht.

Het grootste probleem voor Microsoft was echter dat Internet Explorer 6 weigerde te sterven. Grote organisaties die grote sommen geld hadden uitgegeven om aangepaste toepassingen te bouwen die alleen op oudere versies van Internet Explorer werkten, weigerden te upgraden. Veel consumenten wisten niet beter, of hadden illegale kopieën van Windows en konden geen updates downloaden. Als gevolg daarvan bleef Microsoft Internet Explorer 6 ondersteunen tot 8 april 2014, meer dan tien jaar na de release.

Om te voorkomen dat dit opnieuw gebeurt, zal Microsoft niets bijwerken dat ouder is dan Internet Explorer 9 op Windows Vista en Windows Server 2008, Internet Explorer 10 op Windows Server 2012, en Internet Explorer 11 op Windows 7, Windows 8 en de versies van Windows Server die het kunnen draaien. Door deze stap worden verouderde browsers waarschijnlijk blootgesteld aan meer veiligheidsrisico’s. Maar op de lange termijn zal het de adoptie van nieuwere, betere browsers stimuleren.

Met de meeste oude versies van Internet Explorer dood en begraven, hoopt Microsoft dat het eindelijk verder kan gaan dan de erfenis van de vroege versies. Edge is een nieuwe start, met een nieuwe naam, een nieuwe code basis en een nieuwe baas. Microsoft kan de schade die het heeft aangericht niet ongedaan maken, maar het kan wel een einde maken aan de waanzin.