JOHN YDSTIE, presentator:

Karen Brown van American Radio Works heeft een reportage.

KAREN BROWN: In gezinnen waar geestesziekten al vroeg toeslaan, voelt het hele huishouden de gevolgen.

DEB STANAS: Ik zei dat we geen soep meer hebben. Eet het of neem niets meer. Oké? Eet wat ik heb. (onverstaanbaar) meer.

STANAS: Eet en neem wat je hebt of heb je niets.

(SOUNDBITE OF DROPPED UTensilS)

STANAS: En dat mag je nu ook oprapen.

STANAS: Weet je, wat, Audrey.

STANAS: Je stuurt haar naar boven.

STANAS: Je hebt echt (onverstaanbaar) om dat te doen. En je moet praten met (onverstaanbaar).

STANAS: We zijn.

STANAS: Olivia zet de toon in het huis als ze een slechte dag heeft. We hebben allemaal slechte dagen. Het is bijna onmogelijk om je niet te voeden met die irritatie en woede. Deb zegt dat het een kwelling is voor Audrey. Hoi, Audrey.

AUDREY STANAS: Hi.

BROWN: Kom binnen.

BROWN: Op deze middag, Audrey is net uit de schoolbus. Ze maakt ramen noodles en geniet ervan haar moeder voor zichzelf te hebben. Het is een half uur voordat Olivia thuiskomt. Terwijl Audrey eet, herinnert ze zich Olivia’s uitbarsting die haar naar de eerste hulp stuurde. Ze begon me uit te schelden, en voor ik het wist zei ze: Ik ga dit boek naar je gooien. En ik draaide me om, precies op het moment dat ze het gooide, dus het raakte mijn gezicht en ik bloedde en ik herinner me dat ik door de hal schreeuwde en het bloed uit mijn gezicht zag druipen. Ik geloof niet dat ze daar ooit huisarrest voor heeft gekregen. Deb Stanas is zich terdege bewust van de wrok die Audrey voelt, dat haar jeugd in veel opzichten is overgeleverd aan Olivia’s wispelturigheid. Voor een korte tijd namen ze Audrey mee naar een psychiater, maar het leek niet te helpen.

STANAS: Ze was gewoon zo boos. Ze dreigde met zelfmoord, ik ga weglopen, ik haat deze familie, ik kan hier niet leven. En om heel eerlijk te zijn wat ze doormaakte, een deel daarvan kan ik haar niet kwalijk nemen. Ze werd echt mishandeld door radeloosheid en ik kon ze niet scheiden. Ik voelde me zo hulpeloos dat ik haar niet kon beschermen.

BROWN: Deb zegt dat ze wel probeert om Audrey veilig te houden voor Olivia. Ze zet ze aan weerszijden van het huis, maar zodra ze haar rug toekeert, rent Olivia naar haar zus. Deb installeerde een slot op de deur, maar Olivia vond de sleutel.

STANAS: Ik moet haar weer hebben opgesloten in de wasruimte. Dat werkte.

BROWN: (Soundbite van U.S. National Anthem)

STANAS: (Singing) Oh say can you see by the dawn’s early light…

BROWN: Deb maakt zich zorgen dat speciale gelegenheden als deze niet genoeg zijn om Audrey te isoleren van de stress van hun huishouden. En om Audrey te horen vertellen, is dat een terechte angst.

STANAS: Wanneer Olivia een eikel is en rare dingen doet zoals – en dan, ik zal beneden zijn om een vraag te stellen over mijn huiswerk, en ze zullen zeggen Audrey, ga nu weg, en zullen me niets geven totdat ze klaar zijn met haar, wat hen tot ongeveer middernacht kost om haar te kalmeren.

REX DICKENS: Je kunt je emotioneel niet afsluiten en een deel van je leven, en dat werkt door in, je weet wel, andere gebieden. Je kunt niet vertrouwen, je kunt niet voelen, of je kunt niet praten. Dus er is een kleine kern daar die bevroren is in de tijd, en misschien om later te worden behandeld, maar soort van nooit wordt behandeld.

BROWN: Clea Simon is een journalist uit Boston, die de memoires “Mad House: Growing Up in the Shadow of Mentally Ill Siblings.” Zowel haar oudere zus als broer werden getroffen door schizofrenie toen ze nog maar zes was.

CLEA SIMON: Wanneer je je broer en je zus ziet opgroeien en veranderen van je broer en je zus in iets engs en vreemds en buitenaards, denk je gewoon dat dat is wat er gebeurt. Je denkt dat als je 16 bent je mag uitgaan en autorijden. En dan word je opgenomen.

BROWN: Simon was vaak getuige van of werd het doelwit van de gewelddadige uitbarstingen van haar broers en zussen, waardoor zij en veel andere broers en zussen denken dat ze nu aan een posttraumatische stressstoornis kunnen lijden – een verzameling slopende symptomen, van flashbacks tot nachtmerries.

P: waarom werd mijn zus of broer getroffen? Waarom ik niet? Psycholoog Dianne Marsh.

MARSH: En als ze volwassen worden, en ze gaan door naar carrières en relaties en gezinnen, steeds weer, hoorden we dat het met een gevoel van verlies is voor hun broer of zus die misschien niet in staat is om verder te gaan.

BROWN: Pamela Spiro Wagner en Carolyn Spiro zijn tweelingzussen, eeneiige tweelingen geloofden ze. Ontspannen in Pam’s appartement in de buurt van Hartford, Connecticut.

PAMELA SPIRO WAGNER: (onverstaanbaar). Spelden en naalden. Of wil je slippers? Nee, nee, nee. Het is al goed. Ik probeer het gewoon een beetje tot leven te wekken. 52 jaar oud, beiden zijn blond en tenger met lange, smalle gezichten. Maar één van hen ziet er meer verweerd uit, minder verzorgd. Je zou nog steeds niet weten wie gediagnosticeerd is met schizofrenie totdat Pam begint te praten over haar ontbijtgesprek.

SPIRO WAGNER: Het kopje, het theekopje zei tegen me, er zit een chip in me, en het doet echt pijn als je aan die kant thee uit me drinkt.

SPIRO WAGNER: Dit (onverstaanbaar).

SPIRO WAGNER: Nou, er hangt een thee…

SPIRO WAGNER: Misschien had de thee ook een mening.

SPIRO WAGNER: Nou het zou kunnen, maar…

BROWN: Toen Pam en Carolyn kinderen waren, leken ze allebei in orde. Zoals veel tweelingen, waren ze beste vrienden en bittere rivalen. Maar niemand in de familie, niet hun twee andere broers en zussen – noch hun ouders – merkte het toen Pam voor het eerst stemmen begon te horen. Het was 22 november 1963.

(SOUNDBITE OF ARCHIVED NEWS)

WALTER CRONKITE: Vanuit Dallas, Texas, de Flash, blijkbaar officieel, President Kennedy overleed om 1 uur ’s middags Central Standard Time.

BROWN: Pam vertelde niemand van de dreigende stemmen die nu haar hoofd vulden, maar goed broers en zussen zijn vaak de eersten die merken dat er iets mis gaat, en Carolyn is geen uitzondering.

SPIRO WAGNER: Ze ging naar school met vettig haar, vettig gezicht en zag er verfomfaaid uit, en bracht me in verlegenheid.

BROWN: Pam en Carolyn gingen beiden naar Brown University, waar Carolyn floreerde. Caroline wist het niet, maar Pam raakte steeds meer in de greep van paranoia en hallucinaties. Ik zei dan dingen als: ik voel me verdoofd. Ik voel me net een maansteen, maar wat ik niet zou zeggen is dat er ook stemmen waren die zeiden: “Je zult je beter voelen als je jezelf verbrandt. Maar de stemmen kwamen altijd terug, en Carolyn kreeg regelmatig telefoontjes van spoedeisende hulp-afdelingen waar Pam belandde.

SPIRO WAGNER: Op dat moment was ik ten einde raad. Ze werd wanhopig suïcidaal. Ze behandelden haar alsof ze een terminale ziekte had, weet je, je zou kunnen overwegen om afscheid te nemen.

BROWN: Pam overleefde, en onlangs vond ze een medicijn dat de stemmen op afstand houdt. Pam en Carolyn hebben nu hun verhaal verteld in een nieuwe memoires genaamd “Divided Minds: Tweelingzussen en hun reis door schizofrenie.” Ze zijn op boektournee gegaan en hebben passages voorgelezen op hogescholen en in boekhandels. Zou u de radio uit willen zetten? Ik vroeg het aan de taxichauffeur. Het doet pijn aan mijn oren. Het hoofd draaide zich naar me toe, dan, dame, moet je dingen horen waar de radio aanstaat.

BROWN: Het boek was niet gemakkelijk te realiseren omdat Pam tijdens het schrijfproces verschillende keren in het ziekenhuis werd opgenomen. Zelfs tijdens de tournee, is Pam’s paranoia nooit helemaal weg. Ze is nog steeds bezorgd over iets dat ze de Hazmat Man noemt. Dat is een figuur die Pam ziet als ze naar het symbool van gevaarlijke stoffen op haar plastic medische zakjes kijkt. Carolyn probeert mee te voelen.

SPIRO WAGNER: Is het een bedreigende man of is het gewoon…

SPIRO WAGNER: Oh, hij is nu niet bedreigend want ik weet waar de echte Hazmat Man is. Hij zit opgesloten in een Altoid doos, dubbel duct-taped.

BROWN: Dit is waar Carolyn’s gezicht gaat van verbijsterd naar geïrriteerd.

SPIRO WAGNER: Je gelooft dat toch niet echt, of wel?

SPIRO WAGNER: Er zijn momenten dat het voelt als veel wanneer ik achter in mijn eigen bellen, wanneer ze ziek wordt, wanneer ze besluit op haar eigen om geen medicijnen te nemen, die ze niet doet op dit moment. Maar – dan voel ik het, oh ja. Dat is een oplegging. Dan haat ik het. Ja, je hebt de vrijheid om geen medicatie te nemen omdat je onafhankelijk bent. Je mag doen wat je wilt en wanneer je dat wilt, en wat ik wil kan me niet schelen. En raad eens wiens vrijheid je mag afnemen? De mijne. En toch zegt Carolyn dat ze zich geen wereld kan voorstellen zonder de tweelingzus van wie ze houdt, een zus die gevoelig en slim is, maar duidelijk aan het kortste eind trok. Ik heb zo’n geluk. Niemand van ons verdient iets, echt waar. We krijgen het gewoon bij gratie van wat dan ook. Ik denk dat ik net zo goed degene had kunnen zijn die schizofrenie kreeg.

BROWN: Voor NPR News en American Radio Works, ik ben Karen Brown.

(SOUNDBITE OF MUSIC)

YDSTIE: U luistert naar WEEKEND EDITION van NPR News.

Copyright © 2007 NPR. Alle rechten voorbehouden. Bezoek onze website gebruiksvoorwaarden en rechten pagina’s op www.npr.org voor meer informatie.

NPR transcripties worden gemaakt op een spoeddeadline door Verb8tm, Inc, een NPR contractant, en geproduceerd met behulp van een eigen transcriptieproces ontwikkeld met NPR. Deze tekst is mogelijk niet in zijn definitieve vorm en kan in de toekomst worden bijgewerkt of herzien. Nauwkeurigheid en beschikbaarheid kunnen variëren. De gezaghebbende opname van NPR’s programmering is de audio-opname.