ORIGINEEL PAPER

Biochemisch en farmacologisch onderzoek van het gif van de wolfspin Lycosa singoriensis

Liu ZHI; Qian WII; Li JI; Zhang YI; Liang SI

ICollege of Life Sciences, Hunan Normal University, Changsha, China
IIAdministratief Centrum voor Fundamenteel Onderzoek, Ministerie van Wetenschap en Technologie, China

Correspondentie naar

ABSTRACT

De wolfspin Lycosa singoriensis is een grote en giftige spin die over het hele noordwesten van China verspreid is. Zoals het gif van andere spinnen, is het gif van de wolfspin een chemische cocktail. Het eiwitgehalte bedraagt 0,659 mg eiwit/mg ruw gif, bepaald met de Lowry-methode. MALDI-TOF analyse toonde aan dat de gifpeptiden zeer divers zijn en kunnen worden onderverdeeld in drie groepen, gekenmerkt door drie onafhankelijke moleculaire ranges: respectievelijk 2.000 tot 2.500 Da, 4.800 tot 5.500 Da en 7.000 tot 8.000 Da. Deze moleculaire verdeling verschilt aanzienlijk van die van de meeste tot nu toe bestudeerde spinnengiffen. Dit wolfspinnengif heeft een lage neurotoxische werking op muizen, maar het kan hemolyse van menselijke erytrocyten induceren. Bovendien vertoont het gif antimicrobiële activiteit tegen prokaryotische en eukaryotische cellen.

Key words: spin, Lycosa singoriensis, ruw gif, MALDI-TOF, antimicrobiële activiteit.

INTRODUCTION

Er zijn ongeveer 39.000 beschreven spinnensoorten, en een nog groter aantal wacht op karakterisering. Bijna alle spinnen zijn roofdieren en hebben gifklieren. Het voornaamste doel van het spinnengif is een prooi te doden of te verlammen. Spinnengif zijn complexe chemische cocktails waarin peptiden de hoofdbestanddelen zijn van de meeste spinnengiffen, behalve die van de zwarte weduwe spinnen die een hoog gehalte bevatten, meer dan 100 kD eiwitten (1-3). De spinnengifpeptiden worden op combinatorische wijze geproduceerd, wat leidt tot een geschat totaal van ongeveer 1,5 miljoen spinnengifpeptiden. Bijgevolg is het spinnengif een rijke bron van farmacologisch en agrochemisch interessante nieuwe verbindingen die de laatste jaren steeds meer aandacht krijgen van farmacologen en biochemici. De laatste decennia zijn echter slechts enkele spinnengiffen voldoende gedetailleerd bestudeerd, en daardoor is tot nu toe minder dan 0,01% van de spinnengifpeptiden geïdentificeerd (4-7).

De wolfspin Lycosa singoriensis is een grote spin die over het hele noordwesten van China verspreid is. De volwassen vrouwelijke spin heeft een lichaamslengte van 28 tot 40 mm (35±6 mm) en een lichaamsgewicht van 2,6 tot 7 g (figuur 1). Deze harige spin leeft in holen onder de grond. Haar hol, bekleed met een zijden buis, heeft een diameter van 2 tot 4 cm en een lengte van 30 tot 60 cm, en de ingang van het hol is vaak bedekt met een zijden net. De spin brengt de dag door ineengedoken op de bodem van het hol, terwijl zij de zijden buis opklimt en zich ’s nachts bij de ingang van het hol verstopt, wachtend op een prooi. Wanneer zij erin slaagt slachtoffers te vangen, brengt de spin deze in het hol. In veel gevallen worden op de bodem van het hol resten van kleine insecten aangetroffen. De wolfspin Lycosa singoriensis is ook een giftige en agressieve spin. In 2000 werd melding gemaakt van wolfspinnenbeten bij mensen en andere dieren in het noordelijke gebied van de provincie Xinjiang. Volgens klinische verslagen veroorzaakten de meeste spinnenbeten duidelijke effecten, waaronder rode vlekken en pijn rond de bijtplaatsen (8, 9).

In deze studie rapporteren wij de biochemische en farmacologische eigenschappen van het gif van de wolfspin Lycosa singoriensis. Vergeleken met vele andere tot nu toe bestudeerde spinnengiffen heeft dit spinnengif een aantal onderscheidende eigenschappen, waardoor het een nuttige bron is voor het screenen van drug leads en voor het bestuderen van de biodiversiteit van spinnengifpeptiden.

MATERIALEN EN METHODEN

Spinnen en gifverzameling

Vrouwelijke volwassen spinnen van de wolfspin Lycosa singoriensis werden verzameld in de provincie Xinjiang, China. Ze werden in plastic emmers gehouden die werden afgedekt met plastic netten en dagelijks van water werden voorzien. Gehakte varkenslevers en wormen werden gebruikt om de dieren te voederen. Zoals vele andere grote spinnen (10, 7), wordt Lycosa singoriensis snel agressief als ze worden geprovoceerd door een stuk plastic slang. Zij grijpen het buisje stevig vast, waarna hun giftanden het buisje doorboren en er gif in spuiten. Elektrische stimulatie, waarbij het gif verontreinigd kan raken met enzymen uit zowel speeksel als spijsverteringsvocht, is dan niet nodig. Met deze methode kan ongeveer 50 mg gif van ongeveer 300 Lycosa singoriensis spinnen worden verkregen, waardoor de biochemische en farmacologische eigenschappen van dit spinnengif kunnen worden onderzocht. Het ruwe gif is een heldere en kleurloze vloeistof, gemakkelijk oplosbaar in water en werd om de twee weken verzameld. Gevriesdroogd ruw gif werd bewaard bij -20°C vóór analyse.

SDS-PAGE Analyse van ruw gif

Sodium dodecylsulfaat polyacrylamide gel electroforese (SDS-PAGE) op het verzamelde gif werd uitgevoerd onder gedenatureerde omstandigheden in een 10% polyacrylamide slab gel. Honderd microgram gelyofiliseerd gif werd gebruikt voor elektroforese, en de gescheiden eiwitten in de gel werden gevisualiseerd met G250-kleuring.

MALDI-TOF-analyse van ruw gif

De vingerafdruk van ruw gif werd bepaald met een MALDI-TOF (matrix-assisted laser desorption/ionization-time-of-flight) massaspectrometrie (Voyager-DE STR Biospectometry® workstation, Applied Biosystems, USA). Ionisatie werd bereikt door bestraling met een stikstoflaser (337 nm) bij een versnellingsspanning van 20 kV; α-cyano-4-hydroxy-kaneelzuur (CCA) werd gebruikt als matrix.

Het effect van ruw gif op geïsoleerde zenuw-synapspreparaten

Drie soorten geïsoleerde zenuw-synapspreparaten – nervus diafragma van de muis, nervus vas deferens van de rat en het hart van de pad – werden gebruikt om de farmacologische activiteit van het ruw gif te onderzoeken. De experimenten met de nervus phrenicus diafragma van de muis werden uitgevoerd volgens Bülbring (11). Vas deferens assays en paddenhart assays werden uitgevoerd volgens Liang et al. (12).

Hemolytische assay

Hemolytische activiteit van het ruwe gif werd getest met gehepariniseerde humane rode bloedcellen die driemaal werden gespoeld in 5 ml fosfaat gebufferde zoutoplossing (PBS – 50 mM NaH2PO4 en 150 mM NaCl, pH 7,2) en gedurende 5 minuten werden gecentrifugeerd bij 3.000 rpm. De rode bloedcellen werden vervolgens bij kamertemperatuur gedurende 1 uur geïncubeerd in gedeïoniseerd water (positieve controle), in PBS (blanco), of met gif in verschillende concentraties (3,1 tot 20 mg/ml) in PBS. De monsters werden gedurende 5 minuten bij 12.000 omwentelingen per minuut gecentrifugeerd. Het supernatant werd gescheiden van de pellet, en de absorptie werd gemeten bij 570 nm.

Antimicrobiële activiteit van ruw gif

Zes bacteriën (Bacillus cereus, Corynebacterium glutamicum, Bacillus subtilis, Micrococcus luteus, Staphylococcus albus en E. coli DH5) en twee schimmels (Saccaromyces cerevisae en Candida albicans) werden respectievelijk in het kweekmedium gekweekt tot het bereiken van de exponentiële fase met een extinctie bij 600 nm van 0,3 tot 0,8. Vijftig microliter medium werd gelijkmatig verdeeld over drie verharde agarplaten. De platen werden aangevuld met 1,5% agarose/medium, gegoten in steriele petrischaaltjes van 100 × 20 mm. Een filterpapier met een diameter van 6 mm bedekte de platen. Vijf microliter gifoplossing, in normale zoutoplossing, in verschillende concentraties werd op het filtreerpapier aangebracht. Na incubatie bij 37°C gedurende een nacht werden de effecten van het ruwe gif geregistreerd als duidelijke cirkels in het bacteriële grasveld op het filtreerpapier.

In deze bioassay werden dus ruwe gifoplossingen in verschillende concentraties (3 mg/mL, 6 mg/mL en 12 mg/mL) op het filtreerpapier gebracht, en een duidelijke cirkel was op het papier waarneembaar als het gif in deze concentratie de microbiële groei had geremd.

RESULTATEN EN DISCUSSIE

Biochemische karakterisering van ruw gif

Er werd vastgesteld dat elke milligram ruw gif ongeveer 0,659 mg eiwit/peptiden bevat. Zoals weergegeven in figuur 2, zijn de eiwitten met hoge molecuulmassa van het ruwe gif hoofdzakelijk verdeeld over moleculaire massa’s van 14 tot 31.000 Da, met een dikke eiwitband in de buurt van 20.000 Da en een andere band die duidelijk in de buurt van 14.000 Da ligt. Bovenaan het paneel van de SDS-PAGE-gel is ook een dikke band zichtbaar die bestaat uit de peptiden met molecuulmassa’s van minder dan 10.000 Da. De eiwitten/peptiden verdeeld over de twee dikke banden zijn de meest overvloedige componenten van het ruwe gif, die overeenkomen met 80% van de eiwitcomponent van het ruwe gif.

Recentelijk werd MALDI-TOF-massaspectrometrie toegepast om de complexiteit van gifpeptiden op te helderen. Door de snelle ontwikkeling van de massaspectrometrie is deze technologie bovendien op grote schaal toegepast in het gifonderzoek (5, 13). Pierre Escoubas et al. (5) hebben bijvoorbeeld een gifbeeld geschetst om de complexiteit van het gif van Australische trechterwebspinnen in kaart te brengen met behulp van een gecombineerde cDNA- en massaspectrometrische benadering. Hun studies tonen aan dat het gif van deze spinnen vele honderden peptiden bevat die een bimodale verdeling volgen, met de meerderheid van peptiden in het 3.000 tot 5.000 Da massabereik, en een tweede minder uitgesproken groep in het 6.500 tot 8.500 Da bereik. Deze verdeling van moleculaire massa’s is analoog aan die welke eerder werd waargenomen voor een groot aantal tarantula-vergiften (4). Vergelijkbare resultaten werden ook gevonden in onze eerdere studies van giffen van de Chinese tarantula spinnen Ornithoctonus huwena, Ornithoctonus hainana en Chilobrachys jingzhao (14-16).

Zoals weergegeven in figuur 3, toont de MALDI-TOF spectrometrie analyse van het ruwe gif van Lycosa singoriensis aan dat de moleculaire massa verdeling analoog wordt waargenomen in het bereik van 1.000 tot 10.000 Da. In tegenstelling tot deze soorten kunnen de gifpeptiden van Lycosa singoriensis echter op basis van hun massa in drie groepen worden ingedeeld. De eerste groep omvat peptiden met een molecuulmassa tussen 2.000 en 2.500 Da, wat erop wijst dat zij ongeveer 20 aminozuurresiduen hebben. Deze molecuulmassa’s zijn tot nu toe zelden waargenomen in de meeste onderzochte spinnengiffen. De tweede groep omvat hoofdzakelijk peptiden met een molecuulmassa tussen 4.800 en 5.500 Da, wat erop wijst dat zij uit ongeveer 50 aminozuurresiduen bestaan. De derde groep bestaat uit peptiden met een massa tussen 7.000 en 8.000 Da, wat overeenkomt met meer dan 60 aminozuurresiduen. Geschat wordt dat peptiden uit de laatste twee groepen de meerderheid van de gifpeptiden uitmaken.

Intrigerend is dat vrij weinig peptiden een molecuulmassa tussen 3.000 en 5.000 Da hebben. Paradoxaal genoeg zijn peptiden in dit massabereik de meest voorkomende component in veel andere spinnengiffen. Verdere studies zouden nodig zijn om deze discrepanties op te helderen, hetgeen kan bijdragen tot het begrijpen van het evolutionaire mechanisme van spinnengifpeptiden. De huidige studie draagt bij tot het bewijs dat Lycosa singoriensis peptiden zeer divers zijn.

Analyse van gifklier cDNA bibliotheken leverde meer dan 200 toxine-achtige peptide sequenties op. De massaverdeling van deze peptiden afgeleid van cDNA-sequenties is consistent met die waargenomen door MALDI-TOF spectrometrie. Bovendien bleek uit analyse van de sequenties dat peptiden uit de eerste groep geen cysteïneresiduen bevatten, die uit de tweede groep 4 of 5 disulfidebindingen, terwijl die uit de laatste groep meer dan 5 disulfidebindingen hebben (ongepubliceerde gegevens). De meeste spinnenpeptidetoxinen die tot nu toe zijn geïdentificeerd, hebben meestal 3 of 4 disulfidebindingen, en hun 3D-structuren nemen het klassieke cystine-knotmotief van de inhibitor over. Bijgevolg is er reden om aan te nemen dat sommige peptiden uit het gif van Lycosa singoriensis een nieuw structureel thema zouden bezitten.

Farmacologische karakterisering van het ruwe gif

Het ruwe gif, in een hoge dosis van 200 µg/mL, kon de elektrisch gestimuleerde samentrekking van het diafragma van de nervus phrenicus van de muis niet blokkeren (n = 5). Het had ook een gering effect op de trekrespons van de zaadleiders van de rat. De concentratie van 200 µg/mL van het ruwe gif kon de zenuwtrekkingsreactie slechts gedeeltelijk remmen gedurende 20 minuten (n = 5) (Figuur 4 – A). Daarentegen kon het ruwe gif van de O. huwena-spin, bij dezelfde concentratie, snel de trekkerige reactie blokkeren van hetzelfde zenuw-diafragmapreparaat of van de nervus deferens van de rat (gegevens niet aangetoond). Het ruwe gif van Lycosa singoriensis had echter een significant effect op de samentrekking van het hart van de pad. In aanwezigheid van 100 µg/mL ruw gif werden de snelheid en de omvang van de hartslag krachtig opgevoerd (n = 5) (figuur 4 – B). Dit suggereert dat het ruwe gif enkele cardiotone verbindingen bevat.

Huidig worden cardiotone middelen ingedeeld in drie klassen op basis van hun subcellulaire werkingsmechanismen, namelijk middelen die werken via opwaartse mechanismen (Ca2+-mobilisatoren), alsook via centrale en neerwaartse mechanismen (Ca2+-sensibilisatoren). Deze middelen induceren een positief inotroop effect door de intracellulaire Ca2+-ionconcentratie te verhogen (17). Tot op heden is er geen melding gemaakt van een cardiotoon effect van wolfspin venomen, terwijl er nog geen cardiotone verbindingen gezuiverd en gekarakteriseerd werden uit deze giffen. Daarom is het belangrijk om de cardiotone verbindingen uit het gif van Lycosa singoriensis te onderzoeken.

De hemolytische activiteit van het ruwe gif werd bepaald met behulp van verse menselijke erytrocyten. Zoals aangetoond in figuur 5 (A), ontregelde het ruwe gif de menselijke erytrocyten op een dosis-afhankelijke manier. De effectieve concentratie van 50% inhibitie (EC50) bedraagt 1,25 mg/mL.

Zoals gerapporteerd door Budnik et al. (18), bevat het ruwe gif van Lycosa singoriensis antimicrobiële peptiden (lycocitines 1, 2 en 3 genoemd) die de groei van grampositieve en gramnegatieve bacteriën en schimmels kunnen remmen bij micromolaire concentraties. Daarom testten wij de antimicrobiële activiteit van het ruwe gif tegen zowel prokaryote als eukaryote cellen met de groeiremmingstest op platen. Onder onze bioassay-condities waren de celstammen die het gevoeligst waren voor het ruwe gif, meer bepaald Bacillus subtilis en Staphylococcus sp, waarvan de groei krachtig werd geremd bij 3 mg/mL. Het gif werkte ook sterk tegen Corynebacterium glutamicum en Micrococcus luteus, maar zwak tegen één van de schimmelstammen (Candida albicans). Het ruwe gif had echter geen aantoonbaar effect op E. coli en Saccaromyces cerevisae, zelfs niet bij de hoge concentratie van 12 mg/mL (figuur 5 – B).

In de afgelopen tien jaar zijn er veel antimicrobiële peptiden geïdentificeerd uit spinnengif. Lycotoxinen I en II werden geïdentificeerd uit het gif van de wolfspin Lycosa carolinensis. Beide zijn lineaire antimicrobiële peptiden die het amfipathische α-helix karakter vertonen dat typisch is voor porievormende peptiden. Hun poriënvormend mechanisme werd verder geverifieerd door hun bevordering van de efflux van calciumionen uit synaptosomen (19). Na de lycotoxinen werden ook cupienninen (20-22) en oxyopininen (23, 24), uit het gif van respectievelijk de wolfspinnen Cupiennus salei en Oxyopes kitabensis, met antimicrobiële activiteiten gevonden. Meer recent werden zeven nieuwe korte lineaire antimicrobiële en cytolytische peptiden, latarcines genaamd, gezuiverd uit het gif van de Lachesana tarabaevi spin. Bovendien werden vijf nieuwe peptiden die aanzienlijke structurele gelijkenis vertonen met de gezuiverde latarcins voorspeld uit de expressed sequence tag data base voor de gifklier van de spin (25).

Deze peptiden uit spinnengif behoren tot de lineaire kationische α-helicale antimicrobiële peptiden. Deze klasse van antimicrobiële peptiden heeft een aantal gemeenschappelijke kenmerken, zoals het remmen van microbiële groei bij lage micromolaire concentraties en het vormen van amfipathische en kationische helicale formatie in hydrofobe omgevingen. Gedurende de laatste decennia zijn een groot aantal antimicrobiële peptiden, waaronder lineaire kationische α-helicale antimicrobiële peptiden, ontdekt bij zowel dieren als planten. Die peptiden zijn typisch samengesteld uit 12 tot 45 aminozuren, en spelen een belangrijke rol in het aangeboren immuunsysteem van de meeste levende organismen (26-28). De meeste van hen kunnen micro-organismen doden met de volgende vier kenmerken: selectieve toxiciteit, snelle doding, brede antimicrobiële spectra, en geen resistentieontwikkeling (29-31).

In samenvatting rapporteren wij nieuwe biochemische en farmacologische bevindingen over het gif van wolfspin Lycosa singoriensis. De verschillende eigenschappen van de peptiden van dit gif maken het tot een ideaal model om de evolutionaire mechanismen van spinnengifpeptiden te bestuderen. De farmacologische studie van dit gif is nuttig voor het zuiveren en karakteriseren van bio-actieve peptiden in verdere studies.

ACHTERLIJKE MEDEDELINGEN

Dit werk werd ondersteund door National Science Foundation Projecten (30430170 en 30700127).

1. Corzo G, Escoubas P. Pharmacologically active spider peptide toxins. Cell Mol Life Sci. 2003;60(11):2409-26.

2. Escoubas P. Molecular diversification in spider venoms: a web of combinatorial peptide libraries. Mol Divers. 2006;10(4):545-54.

3. King GF. The wonderful world of spiders: preface to the special Toxicon issue on spider venoms. Toxicon. 2004;43(5):471-5.

4. Escoubas P, Rash L. Tarantula’s: achtpotige apothekers en combinatorische chemici. Toxicon. 2004;43(5):555-74.

5. Escoubas P, Sollod B, King GF. Venom landscapes: mining the complexity of spider venoms via a combined cDNA and mass spectrometric approach. Toxicon. 2006;47(6):650-63.

6. Sollod BL, Wilson D, Zhaxybayeva O, Gogarten JP, Drinkwater R, King GF. Waren spinachtigen de eersten die combinatorische peptidebibliotheken gebruikten? Peptiden. 2005;26(1):131-9.

7. Tedford HW, Sollod BL, Maggio F, King GF. Australian funnel-web spiders: master insecticide chemists. Toxicon. 2004;43(5):601-18.

8. Lu DL, Zhang DF. Two kinds of poisonous spiders in Xinjiang and prevention and cure for the spider bite. Chin J Zool. 2001;36(5):40-2.

8. Eerste observatie over de levenswijze van Lycosa singorensis. Chin J Zool. 2004;39:63-7.

10. Liu Z, Dai J, Dai L, Deng M, Hu Z, Hu W, Liang S. Function and solution structure of huwentoxin-X, a specific blocker of N-type calcium channels, from the Chinese bird spider Ornithoctonus huwena. J Biol Chem. 2006;281(13):8628-35.

11. Bulbring E. Observations on the isolated phrenic nerve diaphragm preparation of the rat. Br J Pharmacol Chemother. 1946;1(1):38-61.

12. Liang SP, Chen XD, Shu Q, Zhang Y, Peng K. The presynaptic activity of huwentoxin-I, a neurotoxin from the venom of the Chinese bird spider Selenocosmia huwena. Toxicon. 2000;38(9):1237-46.

13. Guette C, Legros C, Tournois G,Goyffon M, Célérier ML. Peptide profiling by matrix-assisted laser desorption/ionisation time-of-flight mass spectrometry of the Lasiodora parahybana tarantula venom gland. Toxicon. 2006;47(6):640-9.

14. Liang S. An overview of peptide toxins from the venom of the Chinese bird spider Selenocosmia huwena Wang . Toxicon. 2004;43(5):575-85.

15. Liao Z, Cao J, Li S, Yan X, Hu W, He Q, Chen J, Tang J, Xie J, Liang S. Proteomic and peptidomic analysis of the venom from Chinese tarantula Chilobrachys jingzhao. Proteomics. 2007;7(11):1892-907.

16. Yuan C, Jin Q, Tang X, Hu W, Cao R, Yang S, Xiong J, Xie C, Xie J, Liang S. Proteomic and peptidomic characterization of the venom from the Chinese bird spider, Ornithoctonus huwena Wang. J Proteome Res. 2007;6(7):2792-801.

17. Endoh M. A Na+ channel agonist: a potential cardiotonic agent with a novel mechanism? Br J Pharmacol. 2004;143(6):663-5.

18. Budnik BA, Olsen JV, Egorov TA, Anisimova VE, Galkina TG, Musolyamov AK, Grishin EV, Zubarev RA. De novo sequencing of antimicrobial peptides isolated from the venom glands of the wolf spider Lycosa singoriensis. J Mass Spectrom. 2004;39(2):193-201.

19. Yan L, Adams ME. Lycotoxins, antimicrobial peptides from venom of the wolf spider Lycosa carolinensis. J Biol Chem. 1998;273(4):2059-66.

20. Kuhn-Nentwig L, Dathe M, Walz A, Schaller J, Nentwig W. Cupiennin 1d: de cytolytische activiteit hangt af van het hydrofobe N-terminus en wordt gemoduleerd door het polaire C-terminus. FEBS Lett. 2002;527(1-3):193-8.

21. Kuhn-Nentwig L, Muller J, Schaller J, Walz A, Dathe M, Nentwig W. Cupiennin 1, a new family of highly basic antimicrobial peptides in the venom of the spider Cupiennius salei (Ctenidae). J Biol Chem. 2002;277(13):11208-16.

22. Pukala TL, Doyle JR, Llewellyn LE, Kuhn-Nentwig L, Apponyi MA, Separovic F, Bowie JH. Cupiennin 1a, een antimicrobieel peptide uit het gif van de neotropische wandelende spin Cupiennius salei, remt ook de vorming van stikstofmonoxide door neuronale stikstofmonoxide synthase. FEBS J. 2007;274(7):1778-84.

23. Corzo G, Villegas E, Gomez-Lagunas F, Possani LD, Belokoneva OS, Nakajima T. Oxyopinins, large amphipathic peptides isolated from the venom of the wolf spider Oxyopes kitabensis with cytolytic properties and positive insecticidal cooperativity with spider neurotoxins. J Biol Chem. 2002;277(26):23627-37.

24. Nomura K, Corzo G. The effect of binding of spider-derived antimicrobial peptides, oxyopinins, on lipid membranes. Biochim Biophys Acta. 2006;1758(9):1475-82.

25. Kozlov SA, Vassilevski AA, Feofanov AV, Surovoy AY, Karpunin DV, Grishin EV. Latarcins, antimicrobiële en cytolytische peptiden uit het gif van de spin Lachesana tarabaevi (Zodariidae) die exemplarisch zijn voor de biomoleculaire diversiteit. J Biol Chem. 2006;281(30):20983-92.

26. Brogden KA. Antimicrobial peptides: pore formers or metabolic inhibitors in bacteria? Nat Rev Microbiol. 2005;3(3):238-50.

27. Brown KL, Hancock RE. Cationic host defense (antimicrobial) peptides. Curr Opin Immunol. 2006;18(1):24-30.

28. Zasloff M. Antimicrobiële peptiden van multicellulaire organismen. Nature. 2002;415(6870):389-95.

29. Matsuzaki K. Why and how are peptide-lipid interactions utilized for self-defense? Magainins en tachyplesins als archetypen. Biochim Biophys Acta. 1999;1462(1-2):1-10.

30. Mcphee JB, Hancock RE. Function and therapeutic potential of host defence peptides. J Pept Sci. 2005;11(11):677-87.

31. Mookherjee N, Hancock RE. Cationic host defence peptides: innate immune regulatory peptides as a novel approach for treating infections. Cell Mol Life Sci. 2007;64(7-8):922-33.

Correspondentie naar:
Songpiing Liang
College of Life Sciences, Hunan Normal University
Changsha, Hunan, 410081, China.
Telefoon: +86 731 8872556. Fax: +86 731 8861304.
Email: [email protected].