Een bedrijf dat werd opgericht met een lening van $800, ging het geluid van de 20ste eeuw helpen vormen. We kunnen het alleen maar hebben over Motown Records, opgericht op 12 januari 1959 door Berry Gordy Jr, die op 28 november 1929 werd geboren in de stad die hij hielp synoniem te maken met soulfulness, Detroit. Onvermoeibaar kondigde Gordy, vlak voor zijn 90ste verjaardag, zijn pensioen aan tijdens de Hitsville Honours ceremonie, in de veilige wetenschap dat zijn prestaties voor altijd zullen blijven.

Beluister nu de Motown: I Have A Dream afspeellijst nu.

Gordy bouwde zijn imperium op zijn vroege succes als liedjesschrijver, Met name van “Reet Petite”, “Lonely Teardrops” en andere voor misschien wel de beste zwarte entertainer van de late jaren 1950, Jackie Wilson. Detroit, de Motor City zelf, deelde in de vruchten van Amerika’s naoorlogse economische bloei, en er waren mogelijkheden voor een jonge en geslepen zakencreatie, zoals we ze nu zouden noemen. Maar niemand, ook Berry zelf niet, kon precies weten welke wereldwijde dimensies die mogelijkheden in de komende decennia zouden aannemen.

Foto: Motown Records Archives

Gestimuleerd door Gordy’s ervaring met het schrijven van liedjes, zijn aangeboren zakeninstinct en die lening van zijn familie, begon het allemaal met Marv Johnsons “Come To Me.” Mede geschreven door de zanger met Gordy, die het nummer ook produceerde, werd het uitgebracht als de eerste single op Tamla Records (catalogus nummer Tamla 101) op 21 januari 1959. Bijna vanaf het begin had Gordy succes dat zijn omvang te boven ging.

Toen “Come To Me” zich begon uit te breiden tot buiten Detroit en uitgroeide tot een nationaal succes, was zijn embryonale Motown-bedrijf nog veel te klein om het recht te doen wedervaren. Gordy, scherpzinnig vanaf het begin, gaf het een licentie aan United Artists, en “Come To Me” nestelde zich op nr.6 in de R&B chart en nr.30 pop. De kiem was gelegd.

De zakenman op de fabrieksvloer

Deskundigen hebben gediscussieerd over de geheimen van Motown’s succes gedurende de volgende zes decennia, maar als die er al waren in die begintijd, was Gordy’s focus op een hechte omgeving de sleutel. Dat gold ook voor zijn vermogen om de elite onder het lokale talent aan te trekken, en vervolgens aan te scherpen, door als het ware de acteur-manager te zijn: de zakenman die op de fabrieksvloer stond, net zoals hij dat was geweest toen hij enkele jaren daarvoor in de Lincoln-Mercury fabriek van Ford Motor Company werkte. Die combinatie maakte de Motown benchmark hoger dan die van zowat iedereen, en het bracht wat voorheen bekend zou zijn geweest als racemuziek in de huizen van Amerikanen van elke geloofsovertuiging en tint, en vervolgens hun tegenhangers over de hele wereld. Degenen die met en voor Gordy werkten, vertellen verhalen over zijn meedogenloze naleving van de normen die hij zichzelf oplegde en van anderen verwachtte.

Hitsville voor altijd

De gloriedagen van Gordy’s imperium kunnen zeker nooit worden geëvenaard in de hedendaagse muziekomgeving. Ze zijn vaak genoeg geïmiteerd, en de echo’s van wat Berry, en iedereen die verbonden was met het bedrijf, opbouwde, weerkaatsen over de hele wereld, elk uur van elke dag. Motown: The Musical bereed de eindeloze vloedgolf van genegenheid voor de erfenis van het bedrijf, na de première op Broadway in april 2013, en die onverwoestbare liefdesaffaire gaat verder met de bewonderenswaardige documentaire waar de uitvoerende een sleutelrol in heeft gespeeld, Hitsville: The Making Of Motown. We verheugen ons in het feit dat niets van dit alles zou zijn gebeurd zonder Berry Gordy Jr.