In tientallen jaren relatiecounseling heeft psychotherapeut, relatiedeskundige en auteur Esther Perel het hele scala aan ervaringen met vreemdgaan en ontrouw gezien. Zoveel zelfs dat ze er een heel boek mee zou kunnen – en heeft! – er een heel boek mee zou kunnen vullen. Perel’s laatste non-fictie boek, met de brutale titel “The State of Affairs: Rethinking Infidelity” is in feite een overtuigende spoedcursus in het heroverwegen van de strenge Amerikaanse normen over monogamie en schaamte rond vreemdgaan.

Hoewel ze Belgisch is (niet Frans), ging Perel onlangs zitten om vragen te beantwoorden over haar boek en haar opvattingen over hoe vreemdgaan zou moeten worden geherformuleerd in New York City’s Franse Instituut Alliance Francaise. Hier zijn acht belangrijke redenen waarom we allemaal onze opvattingen over ontrouw een beetje moeten ontspannen, van waarschijnlijk de meest vooraanstaande geleerde over vreemdgaan die de wereld te bieden heeft.

1. Het beïnvloedt waarschijnlijk iedereen die je kent. Op een bepaald moment tijdens haar lezing vroeg Perel het publiek om hun hand op te steken als ze op een of andere manier te maken hebben gehad met ontrouw – hetzij door een van de drie betrokken hoofdrolspelers te zijn, een ouder of ouders te hebben die vreemdgingen, een vriend te hebben die je in vertrouwen neemt over vreemdgaan, enz. Bijna het hele publiek stak zijn hand op. Perel zei dat het erkennen van hoe gewoon vreemdgaan is, een belangrijke stap is in het doorbreken van het taboe dat er in de Amerikaanse cultuur omheen bestaat.

2. Vreemdgaan is veel gecompliceerder dan de meeste mensen denken. Perel heeft in haar loopbaan als therapeut veel met ontrouw te maken gehad, en hoewel ze beweert dat ze niet alles heeft gezien, heeft ze de meeste dingen wel gezien. En uit die schat aan kennis die ze heeft over waarom mensen vreemdgaan en hoe vreemdgaan eruit ziet, heeft ze een sterke conclusie getrokken: “Het is echt niet zwart-wit samen te vatten,” zei ze. “Het kan niet alleen een goed persoon en een slecht persoon zijn. Dit gesprek is verkeerd.” Perel voegde eraan toe dat het gesprek over goed en fout onvolledig is en leidt tot een fundamenteel misverstand over vreemdgaan. Het verhaal dat een bedrieger slecht is en de bedrogen persoon een slachtoffer, wist alle emoties en ervaringen uit die meespelen in een beslissing om vreemd te gaan, en door al die dingen beter te begrijpen, zijn mensen eerder geneigd om ontrouw met compassie te benaderen, in plaats van een persoon voortijdig uit hun leven te snijden omdat het zo is.

3. Vreemdgaan behandelen met schaamte doet mensen alleen maar meer pijn. Perel zei dat de veroordelende aard waarmee mensen in deze cultuur vreemdgaan benaderen, uiteindelijk schadelijk is voor de mensen die het hebben meegemaakt (wat vrijwel iedereen is). “Mensen kunnen je vertellen dat ze gescheiden zijn, ze zullen je niet vertellen dat ze ontrouw hebben meegemaakt,” zei Perel. “Dit wordt een van de meest isolerende ervaringen.” Dit is slecht om een paar redenen – het kwetst mensen die er baat bij hebben om te praten over iets dat in hun leven gebeurt, en het verkleint de mogelijkheid om ontrouw als een paar te verwerken (iets wat tal van koppels hebben gedaan, *cough* Beyoncé en Jay-Z *cough*).

4. Vreemdgaan gaat bijna nooit alleen om de seks. Een van de grote motivatoren die Perel ziet om vreemd te gaan heeft niets te maken met het simpelweg willen hebben van seks met iemand anders omdat je ze gewoon aantrekkelijk vindt. Voor mensen in een lange relatie of huwelijk gaat het vaak om het zoeken naar zichzelf. “Plotseling heb je een affaire, en voor de eerste keer doe je iets dat alleen voor jou is,” zei ze. “Wat je doet is opnieuw contact maken met verloren delen van jezelf, met een andere versie van jezelf, met een gevoel van levendigheid.” Ook al ben je misschien niet op de meest onaardige manier bezig geweest om erachter te komen wat je mist in je relatie, het vreemdgaan kan een indicator zijn van wat het zou kunnen zijn.

5. Een affaire kan een affaire zijn zonder dat er überhaupt sprake is van seks. Het helpt ook, aldus Perel, om nog eens goed na te denken over wat je in de eerste plaats als “vreemdgaan” definieert. “Wat je ervaart is een ervaring van verlangen,” zei ze. “Affaires gaan niet over seks – affaires gaan over verlangen naar verbinding, naar intensiteit, naar fysieke aanraking, naar het gevoel dat je leeft. Je kunt een hele affaire hebben zonder seks, en het is net zo intens en gepassioneerd als wanneer je de daad echt had gehad. Het is meer betovering dan prestatie.” Reden te meer om niet te oordelen over de situatie van een ander.

6. Jaloezie met mate is niet slecht. Perel geeft toe dat jaloezie in geen geval een leuk gevoel is. Maar ze is het niet eens met het idee dat jaloezie een inherent traumatische ervaring is die absoluut vermeden moet worden. “Jaloezie is een deel van het erotische zelf,’ zei ze. “Het is intrinsiek aan de liefde. Het verbindt mensen opnieuw met een deel van hun erotische zelf, het maakt deel uit van het erotische – die donkere hoek van het erotische.”

7. Monogamie kan en mag niet worden verondersteld. Perel geeft LGBT-gemeenschappen de schuld voor het aanzwengelen van het gesprek over niet-monogamie en realistischere, vrijere benaderingen van afspraakjes. “Als je geen deel uitmaakt van de heteroseksuele norm, ben je meer geïsoleerd, maar je bent soms ook veel creatiever,” zei ze. “Je kunt je eigen normen uitvinden, je bent niet gebonden aan een systeem dat je vertelt hoe je moet leven. Ze voegde eraan toe dat gesprekken over monogamie gewoon dat moeten zijn – een gesprek, en niet een veronderstelling. Het vermindert de kans dat je iets van een partner vraagt dat ze niet kunnen of willen leveren, en zorgt ervoor dat iedereen op dezelfde pagina zit op een gezondere manier.

8. Het overwinnen van monogamie preutsheid geeft mensen meer ruimte om te ademen. En die vrijheid kan er vaak toe leiden dat mensen zich comfortabeler en gelukkiger voelen in een relatie, en zich minder in de verleiding voelen om vreemd te gaan of een affaire te hebben of te liegen. Perel vergeleek dit met de manier waarop mensen zich alleen ongedurig voelen en een plek willen verlaten als ze zich erin opgesloten voelen. Net zoals niemand het gevoel heeft dat hij een luchtje moet scheppen als hij al buiten is, zullen mensen die zich minder beperkt voelen door grenzen in een relatie minder snel geneigd zijn om “een luchtje te scheppen” door elders bevrijdende ervaringen op te doen.

Volg Hannah op Twitter.