De Venetiaanse ontdekkingsreiziger Marco Polo was meer dan twee decennia in dienst van Kublai Khan, een van de grootste heersers uit de geschiedenis die 34 jaar lang over Mongolië heerste.

Polo was bekend om het boek De reizen van Marco Polo, dat zijn reis naar en ervaringen in Azië beschrijft. Polo reisde veel met zijn familie. Hij reisde van 1271 tot 1295 van Europa naar Azië en verbleef 17 van die jaren in China. Bekijk het echte leven van deze legendarische ontdekkingsreiziger en scheid de feiten van de fictie.

Polo was slechts 15 jaar oud toen hij Venetië verliet voor het grote avontuur dat hem naar het hof van Kublai Khan bracht

Zijn vader Niccolò en zijn oom Maffeo Polo hadden de reis al eerder gemaakt. Polo kende zijn vader nauwelijks, die Polo’s jeugd als reizende koopman had doorgebracht toen zij op hun queeste vertrokken. Maar de dood van Polo’s moeder overtuigde Niccolò ervan dat Marco hem moest vergezellen op de terugreis, die 24 jaar duurde (1271-1295). De Polo’s waren niet de eerste zwervers – het woord van Polo – die Azië bereikten, maar Polo is degene die er het beroemdst om is geworden.

Marco Polo bracht geen pasta mee uit China naar Venetië

Het is een van de bekendste legendes over de avonturier, maar eerlijk gezegd was pasta al voor Polo’s geboorte in de Italiaanse keuken doorgedrongen. Hij introduceerde echter wel het concept van papiergeld, dat in de 13e eeuw in Mongolië werd gebruikt, maar niet in Europa.

‘De reizen van Marco Polo’ is niet door Polo geschreven

In plaats daarvan is het boek geschreven door de 13e-eeuwse romantische auteur Rustichello van Pisa. De twee ontmoetten elkaar in de gevangenis, waar Polo de verhalen over zijn reizen en zijn avonturen aan het hof van Kublai Khan dicteerde. Er zijn geen originele exemplaren meer over van het manuscript, dat aanvankelijk Il Milione (Het Miljoen) heette en in het Italiaans, Frans en Latijn werd uitgegeven. De vroegste overgebleven exemplaren van het reisverhaal zijn niet altijd consistent in details, maar blijven wel trouw aan de verhalen. Vergeet niet dat de drukpers pas in 1439 werd uitgevonden, dus de boeken werden met de hand geschreven en er werden fouten gemaakt.

Hij was van invloed op het besluit van Christoffel Columbus om naar onbekend gebied uit te wijken

Columbus zou zijn geïnspireerd door Polo’s avonturen en nam een exemplaar van De reizen van Marco Polo mee op zijn reis naar China, twee eeuwen na Polo’s reis naar het Westen.

Er is een schapensoort naar hem genoemd

Velen van ons hebben wel eens een zomermiddag in een zwembad doorgebracht met het tikspelletje Marco Polo, maar wist u dat de Venetiaanse koopman ook een schapensoort naar zich heeft vernoemd? In De reizen van Marco Polo vermeldt hij het observeren van de bergschapen op het Pamir Plateau in Badakhshan. Natuurlijk werden de schapen tijdens zijn leven niet naar hem genoemd. De eerste wetenschappelijke vermelding van Ovis ammon polii was in 1841 door zoöloog Edward Blyth.

Polo kende vier talen

Naast zijn moedertaal, schreef Polo dat hij vier talen kende. Hij heeft nooit aangegeven om welke vier het ging, maar uit zijn geschriften hebben historici afgeleid dat het Mongools, Perzisch, Arabisch en Turks waren – geen Chinees.

Polo diende als speciaal gezant voor Khan

Hij voorzag de leider van nuttige verslagen van de diverse reizen die hij namens hem door heel Azië ondernam. Dit omvatte drie jaar waarin hij als gouverneur van de stad Yangchow diende.

Khan weigerde Polo zijn dienst te laten verlaten

De Polo’s kregen uiteindelijk heimwee, maar Khan waardeerde hun diensten zozeer, dat hij weigerde hen te laten gaan. Zij konden eindelijk naar huis terugkeren toen zij hem ervan overtuigden dat zij de begeleiders moesten zijn van prinses Kokachin, die zou trouwen met zijn achterneef, de Il-Khan, die Perzië regeerde. De reis naar Perzië was gevaarlijk en velen stierven, maar de Polo’s kwamen veilig aan. Ook Khan stierf tijdens deze missie, zodat zij na de bruiloft naar Venetië konden terugkeren.

Polo was getrouwd en had een gezin

Niet veel is bekend over Marco Polo na zijn terugkeer naar Venetië in 1295. Er wordt verondersteld dat hij terugkeerde naar het koopmansbedrijf van de familie, maar het is bekend dat hij trouwde en drie dochters kreeg: Moretta, Fantina, en Bellela. Hij werd 70 jaar oud.

Sommigen geloven dat hij nooit de Zijderoute heeft afgelegd

Er zijn mensen die geloven dat Polo nooit de zijderoute naar China heeft afgelegd en in feite niet verder is gekomen dan de Zwarte Zee. Zij geloven dat de avonturen beschreven in zijn boek verzonnen zijn uit verhalen die hij hoorde van anderen langs de weg die hij aflegde. Het helpt zijn zaak niet dat er veel overdrijvingen waren in De reizen van Marco Polo, plus dat er ook interessante uitzonderingen waren, zoals het feit dat hij het gebruik van eetstokjes voor het eten niet vermeldde, of dat hij de Grote Muur had gezien. Het helpt deze neezeggers ook dat er geen enkele vermelding van Marco Polo is gevonden in historische Chinese verslagen. Aan de andere kant is de meerderheid van de historici geneigd te geloven dat Marco Polo inderdaad in China is aangekomen en daar in dienst van Kublai Kahn heeft gewerkt, vooral vanwege de overvloed aan culturele informatie in het boek. Bovendien zijn er mensen die zijn dagboek hebben gebruikt om zijn voetstappen na te trekken, en zij verklaren dat de geografie zo nauwkeurig is, dat zij geloven dat de reis heeft plaatsgevonden.

Op zijn sterfbed werd Marco aangemoedigd toe te geven dat De Reizen van Marco Polo een fictief werk was, maar in zijn laatste adem verklaarde hij: “Ik heb niet de helft verteld van wat ik gezien heb.”